Bir ülkenin tarihindeki en kötü günlerden birini hatırlaması için en uygun anıtı nasıl tasarlardınız? Bu soru, 22 Temmuz 2011 tarihinde Norveç‘teki saldırılarda hayatını kaybeden insanların anısı için yapılacak anıt için düzenlenen yarışma kapsamında bir grup mimar ve sanatçıya yöneltildi. 22 Temmuz 2011‘de sekiz kişi Oslo’daki araba bombalanmasında ve 69 kişi de Utøya adasındaki bir gençlik etkinliğindeki katliamda öldürülmüştü. Düzenlenen yarışmanın ardından Norveç hükümeti bu saldırılarda hayatlarını kaybedenleri anmak için İsveçli sanatçı Jonas Dahlberg tarafından tasarlanan projede karar kıldı.
Bustler’da yer alan haberdeki bilgilerden ve görsellerden de anlaşılacağı üzere Dahlberg’in Utøya anıtı ilk bakışta son derece açık ve çarpıcı. Tyrifjorden burnunun yakınlarında oluşturulan 3,5 metrelik bir yarık şimdi etrafını çevreleyen sularla birlikte bu adayı anakaradan sonsuza kadar ayırıyor. Bu yarık ülkenin toprağından bir parçayı resmen kopararak ve mecazi bir anlamda onun manzarasında iyileştirilemeyen bir yara açarak saldırılarda hayatlarını kaybedenlerin anısını temsil ediyor.
Hatıra Yarası (Memory Wound) adı verilen anıtın ziyaretçileri adanın ormanı boyunca uzanan bir ormandaki yoldan “yara”ya doğru giden tünele ulaşıyorlar. Bu tünel tam da yarığın sonunda bitiyor ve burada ziyaretçiler diğer tarafı görebiliyorlar. Bu noktadan bakıldığında görülen manzarada ise 22 Temmuz’da hayatını kaybedenlerin isimleri görülebilecek. “Bu isimlerin görülebilecek ve okunabilecek kadar yakın olacağını” belirten Dahlberg, onların yine de “nihai olarak ulaşılmaz olacaklarını” belirtiyor ve şöyle devam ediyor: “Bu yarık artık sonsuza kadar yerine konulamaz olanın bir tanıklığı olarak belirecek.”
Projenin gerçekleştirilmesi esnasında yerinden edilen toprak, bitki ve ağaçlar Norveç‘in başkenti Oslo‘ya taşınacak ve bunlar başkentte yer alacak diğer bir anıtın temelini oluşturmada kullanılacak. Oslo’daki anıt işlek bir yürüyüş yolunda yer alacak ve ziyaretçileri olağan yollarından bir süreliğine uzaklaştırdıktan sonra onları yine gidecekleri yola ulaştıracak. Yetkililer başkentte yer alacak bu anıtla da yaşanan faciayı hatırlamak için insanların buna zaman ayırması gerektiğini ama her şeye rağmen hayatın da devam ettiğini vurgulamayı planlıyorlar.