Çin, yörüngede yüksek işlem gücüne sahip bir uydu ağı kuruyor. Bunun için ilk uydular başarıyla gönderildi.
Çin, uzay çalışmalarına hız kesmeden devam ediyor. Ülkeyi bu konuda bugün gündeme getiren yeni gelişme, yörüngede adeta bir süper bilgisayar ağının kurulmaya başlanması oldu. Toplamda 2.800 uydudan oluşacak ağ için ilk 12 uyduyu Long March 2D roketi kullanarak yörüngeye çıkaran ülke, verileri doğrudan uzayda işlemek adına devasa bir sistem kuruyor. ADA Space ve Zhejiang Lab ortaklığıyla hayata geçirilen proje kapsamında yörüngeye çıkarılan uydularda, 8 milyar parametreli yapay zekâ modellerinin yer aldığı belirtiliyor. 744 TOPS (Tera Operations Per Second/Saniyede Trilyonlarca İşlem Yapma Kapasitesi) işlem gücüne sahip olan uyduların, toplamda 5 POPS (Peta Operations Per Second/Saniyede Katrilyonlarca İşlem Yapma Kapasitesi) işlem gücü sunacağı ifade ediliyor. 2.800 uyduyla birlikte 1.000 POPS’a ulaşmayı hedefleyen ADA Space ve Zhejiang Lab, gönderilen uyduların birbirleriyle lazer kullanarak 100 Gbps’ye kadar iletişim kurabildiğini ve 30 terabayt depolama alanını paylaştıklarını belirtiyor. “Three-Body Computing Constellation” adı verilen ağ, verileri yere iletmek yerine doğrudan uzayda işleyerek yer tabanlı hesaplama altyapısına olan bağımlılığı azaltacak. Geleneksel uydu aktarımının yavaş olduğunu belirten yetkililer, bu açıdan toplanan verileri doğrudan uzayda işlemenin ciddi zaman kazancı sağladığını vurguluyor.
Bundan önce SpaceX Starlink’e rakip olacak projesiyle Amazon gündeme gelmişti. SpaceX’in Starlink projesi şu anda birçok ülkeye uzaydan internet sağlıyor. Çok sayıda kullanıcısı bulunan servisin bir benzeri üzerinde uzun süredir “Project Kuiper” adı altında alışveriş devi Amazon da çalışıyor. Bu projeyi en son gündeme getiren test odaklı uydular olmuştu. Şirket, KuiperSat-1 ve KuiperSat-2 isimli ilk test uydularını ULA’nın (United Launch Alliance) Atlas V roketi ile alçak Dünya yörüngesine çıkarmıştı. Büyük projeyi en son gündeme getiren ise ilk görev olmuştu. Kısa süre önce başarıyla tamamlanan görevle ilk Project Kuiper uydularını alçak Dünya yörüngesine çıkaran şirket, süreçte yine Atlas V roket modelini kullandı ve yörüngeye ilk aşamada 27 farklı internet uydusu gönderdi.
Project Kuiper geçtiğimiz aylarda sürpriz bir Türkiye merkezli haberler de ses getirmişti. Ömer Temür’ün buradaki özel haberi oldu. Buna göre Amazon için Tezmaksan şirketi Türkiye’de dokuz farklı uydu parçası üretilecek. Tezmaksan CEO’su Hakan Aydoğdu bu konuda yaptığı açıklamada, “Amazon, stratosferin hemen altına 1.300 kompakt uydu fırlatacak. Dünyanın her yerine internet verecek. Uydu üretimi için Avrupa’dan Çin’e kadar bütün bölgeye baktılar. Çin’den tedarik sorunları yaşanıyor. Avrupa’da nüfus yaşlanıyor ve yeni nesil çalışmak istemiyor. Boeing’te 2035 yılına kadar siparişler dolu. Trump, göreve geldiğinde Meksika ve Kanada’ya vergiler uygulayacağını söyledi. Meksika şu an bize göre yüzde 30 daha pahalı üretim yapıyor. Türkiye’de ise mühendislik çok ucuz. Tezmaksan’ın robot sistemlerindeki know how’ı ve ucuz mühendislik Amazon’un Türkiye’yi tercihinde etkili oldu. Zaten robot ve otomasyon sistemleri bizim en başarılı olduğumuz alan dedi.
2025 yılının ilk çeyreğinde ilk teslimatı gerçekleştirmeyi planladıklarını dile getiren Aydoğdu, “Bir uydu 1.500 parçadan oluşuyor. İlk etapta 9 parçanın üretimini Türkiye’de yapacağız. Amazon, ABD ve Meksika’daki üretiminin tamamını Sivas’a taşıyacak. Bütün parçaları Türkiye’de üretmek istiyorlar” ifadelerini de kullandı. Daha önce söylendiği kadarıyla Amazon’un ilk uyduları “Optical inter-satellite links” ile beraber adeta bir “mesh” ağı kurulmuş gibi görev yapacak. Bu faydalı görünen altyapıyı Amazon kendisi şöyle açıklıyor: “Optical inter-satellite links altyapısı yörüngede turlayan uydular arasında veri göndermek için kızılötesi lazerler kullanacak. Bu sayede uydular ile Dünya üzerindeki antenler arasında veri göndermekle sınırlı kalınmayacak, uydular yörüngedeki diğer uydulara da doğrudan veri gönderebilecek.”