Hız tutkunu çoğu sürücü için önemli kriterlerin başında gelen 0’dan 100’e hızlanma süreleri insan vücudunda ölümcül izler bırakabilir mi?
Kullanıcılar için bir otomobili çekici kılan ve dikkate alınan değişilmez kriterler vardır. Bu kriterlerden ilki şüphesiz tasarım. Bir otomobilin dikkati üzerine çekme süreci iyi bir tasarımla başlar. Eğer bir otomobil kullanıcının dikkatini tasarımıyla çektiyse kişinin bu araç için ikinci kriteri teknik değerlerinde yatar. Motorun hacmi, tüketim değerleri ve maksimum sürati kişiye göre önem sırası değişen ikincil kriterler arasında yer alır. Bu teknik parametrelerden birisiyse aracın 0‘dan 100‘e hızlanma değeridir. Bir aracın 0’dan 100’e hızlanmasına tatminkar denebilmesi için 10 saniyenin altında verilen değerleri günümüzde uygun olarak nitelendirebiliriz. Elbette bu değerler düştükçe otomobilin bizlere sunduğu anlam ve limitler biraz daha farklı boyuta taşınıyor. Peki direksiyonu başında gaza basmak isteyen bir sürücünün normal şartlarda kaç saniyeye kadar 0’dan 100’e hızlanmaya dayanabileceğini hiç düşündünüz mü?
Tıpkı astronotlarda olduğu gibi bu sürecin değerlendirmesi de g kuvveti üzerinden yapılıyor. İnsan vücudu her alanda olduğu gibi bu alanda da bir limite sahip. Otomobil, roket veya bir hız treni… İnsan vücudu tüm bu araçların üzerindeyken hızlanma sonucu bir g kuvvetine maruz kalır. Yer çekimine göre de değişiklik gösteren bu kuvvet özellikle son yıllarda ciddi süreler gerileyen otomobil hızlanma sürelerinde insan vücuduna ne gibi etkiler bırakacağı küçük bir hesaplamayla ortaya çıkabilir.
Şimdi, ilk başta dediğimiz kriter olan 10 saniyelik bir 0-100 değerini baz alalım. Formüle göre 0’dan 100’e hızlanmasını 10 saniyede tamamlayan bir otomobilde yer alan bir sürücü 0,27 değerinde g kuvvetine maruz kalır. Buna göre insan vücudunun 1 g‘lik bir değere maruz kalması için yaklaşık 2,74 saniyelik bir hızlanmaya maruz kalması gerekir. Günümüzde bu sürenin de altında 0’dan 100’e hızlanmasını tamamlayan otomobiller mevcut. Listenin en başında 2,2 saniyelik değerle Porsche 918 ikinci sırasındaysa 2,28 saniyelik derecesiyle Tesla Model S var. Bu hızlanma değerleriyle günümüzde normal bir otomobilden elde edilebilecek maksimum g kuvvetinin 1,14 ile 1,20 g arasında olabileceğini söyleyebiliriz. Lakin bu bahsettiklerimizin ötesinde bir seviye daha mevcut. Drag yarışları için özel olarak geliştirilmiş dragster bu hızlanmasını roket desteğiyle 0,80 saniyede tamamlıyor. Bu da neredeyse 5,5 g kuvvet demek. Bu tarz bir kuvvetin insan vücudunda kesinlikle hissedilebileceğinin de bilgisini verelim.
Peki ne kadarlık bir g kuvveti insan vücudunda ölümcül bir etkiye mal olur? Aslında bu sorunun iki farklı cevabı mevcut. Bir kuvvetin derecesi kadar etki süresi de uygulandığı yere vereceği zararın oluşumunda doğrudan etkili. Yani normal şartlarda hayati olmayan 4 ile 6 g‘lik kuvvete belli bir süre maruz kalırsanız bu insan vücudunda geri dönüşü olmayan hasarlara yol açabilir. Lunaparklarda yer verilen hız trenlerinde yer yer 6 g‘ye kadar bir kuvvet uygulandığı bilinir lakin bu kuvvetin uygulanma süresi oldukça kısa tutulmaktadır. Savaş pilotlarıysa maruz kaldıkları yüksek kuvvetlerden giydikleri özel kıyafetlerle korunur. Aslında bakılırsa bu alanda bir rekor bile mevcut. Hava kuvvetlerinde görev yapan John Stapp, 46,2 g kuvvete maruz kalarak acı verici bir rekora imza attı. Acı verici diyoruz çünkü bu rekor ona kırılmış bir kaburgaya ve düşmüş dolgulara mal oldu. Bu değer baz alınarak yapılan değerlendirmeyle 0,061 saniyede tamamlanacak olan bir 0’dan 100’e hızlanmanın ölümcül sonuçlara yol açabileceği de kabul edilebilir değer olarak nitelendirilebilir. İyi haberse dünya üzerinde henüz böyle bir değere sahip olan otomobilin var olmaması.
- Kaynak Jalopnik
